Gjah i vetflijuar jam mbi kete shtrat
per instiktet e trupit tend luaneshe,
ndaj shqyem pa ndjenje faji e pa merak,
veç shqyem ngadale qe gjate t'me kesh!
Me merr me flake se me zjarr po te jepem
dhe perkundem mes yjesh por zgjuar mbame,
derisa te shuhem, derisa te tretem,
se atje tej do vdes e do lindem luan!
Njeriu gjate jetes se tij ka dy gjenerata te dhembeve:
gjeneraten e dhembeve te qumeshtit (denticioni paresor)
gjeneraten e dhembeve te perhershem (denticioni permanent)
Dhembet e qumeshtit jane gjithsej njezet. Dhembet e pare dalin perafersisht pas muajit te gjashte te jetes, ku se pari dalin dhembet e poshtem preres. Te gjitha dhembet e qumeshtit dalin perafersisht deri ne moshen 3 vjeçare.
MBANI MEND: Pas ketyre dy gjeneratave te dhembeve nuk ekziston asnje zevendesim tjeter natyror per dhembe!
Dhembet e perhershem jane 28, pa dhemballet e pjekurise. I ashtuquajturi dhembi i pjekurise paraqitet rreth moshes 20 vjeçare.
Pjeset kryesore te dhembit:
çdo dhemb ka pjesen e bardhe te dukshme qe quhet kurora e dhembit dhe pjesen perforcuese ose ngulitese ne ashtin e nofulles qe quhet rrenja e dhembit.
Funksioni i dhembeve
Funksioni kryesor i dhembeve eshte prerja, copetimi dhe bluarja e ushqimit. Pas thermimit dhe bluarjes se ushqimit, me ndihmen e peshtymes behet faza fillestare e tretjes se ushqimit ne goje.
Dhembet luajne rol edhe ne te foluren e drejte, sidomos ne shqiptimin e bashtingelloreve: psh: t, th, s, dh, etj. Duhet theksuar se dhembet e paster dhe te shendoshe ngrisin pamjen estetike te femijes, ndaj keshtu mundesohet nje zhvillim normal psikofizik.
Shkaktaret e "renies" se dhembit
Ekzistojne disa shkaktare kryesore qe ndikojne ne "humbjen" e dhembit:
1. kariesi, prishja e dhembit.
2. pezmatimi (inflamcioni) i aparatit mbeshtetes te dhembit (paradontopatia)
3. trauma, humbja e dhembit per shkak te aksidentit.
Kariesi
Kariesi karakterizohet me shkaterrim te smaltit (shtresa e pare e dhembit) me ecuri te panderprere dhe me mundesi te perfshirjes se dentines dhe te palces se dhembit (shtresa e bute e dhembit). Kariesi nuk trashegohet, por mund te "trashegohet" nga shprehite e keqija, si "moslarja e dhembeve te te gjithe anetareve te familjes, edukata e ulet shendetesore, menyra e te te ushqyerit, etj. Ekzistojne disa faktore qe shkaktojne kariesin. Ato jane bakteriet, foma e dhembit, ushqimi dhe lengjet, peshtyma dhe faktori kohe.
Ushqimet dhe lengjet
Shfaqja e kariesit varet edhe nga ushqimi qe perdorim. Ata qe hane ushqim te embel dhe lengje te pasura me sheqer, jane shume me teper te rrezikuar nga kariesi. Eshte me rendesi te theksohet se sheqeri eshte prezent edhe ne disa prodhime qe ne nuk e presim psh: banane, fruta te thata, majoneze, ketçup.
"Prodhimet e qumeshtit dhe djathi i mbrojne dhembet"
Pasojat e humbjes se dhembit
Dhembet e shendoshe jane xhavahire natyrore, prishja dhe humbja e tyre jep pamje estetike te shemtuar!
Humbja e tyre shkakton çrregullime ne pertypjen e ushqimit.
Dhembet e prishur dhe pezmatimi i aparatit mbeshtetes te dhembit shkaktojne ere te keqe te gojes.
Zevendesimi i dhembeve "te humbur" me proteza ka shume mangesi: humbet shija, kushtojne shtrenjte etj...prandaj rendesia e mbajtjes se higjienes se tyre eshte shume shume e madhe.
Profilaksia, mbrojtja e dhembit nga semundjet
Per parandalimin e paraqitjes se semundjeve te dhembit dhe te gojes ekzistojne kater faktore kryesore:
Higjiena orale: nuk thuhet rastesisht se dhembet e shendoshe, ruajne trupin e shendoshe. Po ashtu, ata qe i pastrojne dhembet rregullisht, çmojne ndjenjen e fresksise dhe te aromes se mire te gojes.
Teknika e larjes se dhembeve:
1. pastrimi i dhembeve duhet te behet:
pas çdo ngrenie, 2 3 here ne dite
gjithsesi gjithnje para gjumit,
larja duhet te zgjase se paku 2 minuta
2. gjithmone perdoreni pasten me fluor dhe mos e shpelani gojen pasi ti pastroni dhembet por vetem peshtyni.
3. nderrojeni furçen tuaj kur te vjeterohet (çdo 3 4 muaj)
4. nuk ka furçe familjare (!) çdo anetar i familjes duhet te kete furçen e tij.
Ushqimi
Gati secilit i pelqen ushqimi i embel! Nuk do te ishte i mundur ndalimi i konsumimit te gjerave te embla. Por eshte me rendesi qe marrja e ushqimit te embel te jete na sasi me te vogel dhe te kontrolluar.
ushqimet e preferuara; buka, djathi, arrat, pemet, qumeshti dhe uji mineral.
Vizita te dentisti
Vizitat e rregullta te dentisti jane tejet te rendesishme per dhenien e keshillave dhe zbulimin e hershem te prishjes se dhembit. Per kete arsye preferohen vizita te rregullta, se paku dy here ne vit.
Tema juaj më eshte me interes, ngase me sa duket une kam po kte problem te njejt.
Tani kjo si simptoma po jep lodhje dhe dhimbje stomaku, por lodhja eshte ekstremetikisht e lart, dhe nje kohe me pare disa te moshuar, kur me sygjeruan t'a kontrolloj nese kam "ikje kerthize" nuk i kuptova, po kam pyetur te tjer njerez dhe menyra per tu dalluar nese ke kte problem apo jo, qenka te shtrihesh dhe veje gishtin mbi kerthiz, nese ndegjon qe te rrah pulsi ateher ke probleme.
Tani qe ti kishe shtjellu pak formen tradicionale popullore,.. a ka mundesi te na tregosh se si mjeksia e sheron apo e trajton kte problem, ne krahasim me ate popullore?! (sepse deri tash nga sa kom pyetur mjeksia nuk e njeh kte problematik).. dhe mundesisht, a din gje sa eshte e sigurt kjo forma popullore dhe nese ka ndonje pasoj anesore.
g°n reacted to Pëllumb Syku in Poezi Nga Pellumb Syku